Nga Husejn Ibn Abdurrahman përcillet: “Isha te Seid Ibn Xhubejri, kur ai më tha: ‘Cili e ka parë yllin që u shkëput mbrëmë?’” I thashë: “Unë. Nuk isha duke u falur, por më pickoi diçka.” – “Çfarë bëre?” – “Kërkova të më bëjnë rukje.” – “Nga u nise që e bëre?” – “Nga hadithi që na tregoi Shabiu.” – “E çfarë ju tregoi?”, – më pyeti. Unë i thashë: “Përcillet nga Burejde Ibn Husejbi se rukja lejohet vetëm për mësyshin ose pickimet (helmuese). [1]” – “Ka vepruar mirë ai që është bazuar tek ajo që ka dëgjuar, por neve na ka përcjellë Ibn Abassi se Profeti (alejhi selam) ka thënë: ‘M’u paraqitën popujt. Pashë një Profet me një grup të vogël njerëzish (1-9 veta), një Profet me një burrë, një Profet me dy burra dhe një Profet pa asnjë. Në këtë kohë pashë një turmë të madhe. Mendova se është populli im, por m’u tha se ishte Musai dhe populli i tij. Pastaj pashë një turmë të madhe, për të cilin m’u tha se ishte populli im. Me ta ishin shtatëdhjetë mijë persona që do të futen në Xhennet pa llogari dha pa dënim.’
Pastaj Profeti (alejhi selam) u ngrit dhe u fut në shtëpinë e tij. Njerëzit filluan të diskutojnë për ta. Disa thoshin se flitej për shokët e Profetit (alejhi selam), të tjerë thoshin se ndoshta janë ata të cilët kanë lindur në Islam dhe nuk kanë bërë asnjëherë shirk, dhe kështu vazhduan duke sjellë variante të shumta. Më pas, kur doli Profeti (alejhi selam), i treguan për diskutimin. Ai u tha: ‘Janë ata të cilët nuk kërkojnë rukje, nuk kërkojnë që të mjekohen me hekur të nxehtë, nuk parandiejnë fatin e keq për shkak të shenjave ogurzeza, por vetëm Zotit të tyre i mbështeten.’ Në këtë moment, u ngrit Ukashe Ibn Mihsan dhe i tha: ‘Lute Allahun të më bëjë prej tyre.’ Ai i tha: ‘Po, ti do të jesh prej tyre.’ Më pas u ngrit një burrë tjetër dhe tha: ‘Lute Allahun të më bëjë edhe mua prej tyre.’ Profeti (alejhi selam) i tha: ‘Ta kaloi Ukashja…’”. [2]
– “ Nga Husejn Ibn Abdurrahman përcillet: “Isha te Seid Ibn Xhubejri …”” – Këta kanë qenë dy persona të besueshëm tabi’inë.
– “… Cili prej jush e ka parë yllin që u shkëput mbrëmë?” I thashë: “Unë …” – Domethënë Husejni.
– “… Nuk isha duke u falur …” – Ai (Allahu e mëshiroftë!) e tha këtë me qëllim që të mos mendonte ndokush se ai kishte qenë në namaz, dhe kështu të lavdërohej për diçka që nuk e kishte vepruar, ndryshe nga ndonjë tjetër që kënaqet kur njerëzit mendojnë se ai ngrihet natën e falet, veprim i cili përbën mangësi në teuhid. Fjala e Husejnit (Allahu e mëshiroftë!) nuk është shtirje, përkundrazi ajo i jep vlerë atij. Ai, gjithashtu nuk duhet të konsiderohet si ndokush që lë një vepër të mirë nga frika prej shtirjes. Shejtani mund të luajë me njeriun duke ia zbukuruar atij lënien e punës së mirë gjoja nga frika e shtirjes. Duhet të bësh të kundërtën: veproje të mirën, por pa pasur shtirje në zemër.
– “… por më kafshoi diçka helmuese …” – Akrep ndoshta, ose diçka tjetër. Me sa duket ka qenë kafshim i fortë, sepse ai nuk ka fjetur dot për këtë shkak.
– ““… Çfarë bëre?” – “Kërkova të më bëjnë rukje” – “Nga u nise që e bëre?” – “Nga hadithi që na tregoi Shabiu. …”” – Kjo tregon se selefët debatonin që të arrinin tek e vërteta. Seid Ibn Xhubejri nuk kishte për qëllim ta kundërshtonte, por donte të kuptonte e të dinte se ku ishte bazuar.
– “… rukja lejohet vetëm për mësyshin ose pickimet. …” – Disa, në vendet tona, mësyshit i thonë hased (zili). Ky ndodh me shikimin e ziliqarit, me karakter të poshtër. Kjo mënyrë e veçantë e të parit rrezaton faktorët që sëmurin të prekurin.
– “… ose pickimet. …” – Pickimet nga çdo kafshë helmuese.
– “… Ka vepruar mirë ai që është bazuar tek ajo që ka dëgjuar, por neve na ka përcjellë Ibn Abassi se Profeti (alejhi selam) ka thënë …” e deri në fund. – Husejni është bazuar në hadithin: “Nuk lejohet rukja, me përjashtim të rastit të mësyshit ose helmimit.” Kjo tregon se rukja për mësyshin ose për helmimin (nga ndonjë kafshë helmuese) është e dobishme, dhe kjo është e vërtetë. Rukja për mësyshin ose për helmimin nga ndonjë kafshë helmuese bën dobi, me lejen e Allahut. Shumë njerëz u kanë lexuar atyre që janë pickuar nga ndonjë kafshë helmuese, dhe shërimi ka qenë në moment.
Këtë e dëshmon edhe ndodhia e personit që Pejgamberi (alejhi selam) e dërgoi me një ekspeditë ushtarake. Kur kaluan pranë një fisi, kërkuan prej tyre që t’i prisnin si miq, por ata nuk e bënë këtë. Më pas, prijësi i tyre u thumbua nga një akrep. Ata pyetën se kush mund t’i bënte rukje, duke menduar se ky grup njerëzish (sahabët) ndoshta kishte ndonjë që mund ta bënte këtë. Sa kaq shkuan tek grupi i sahabëve dhe thanë: “A ka ndonjë prej jush që bën rukje?” – “Po, – i thanë, – por vetëm po të na jepni nga delet tuaja.” – “Do t’ju japim. Thanë ata”. Kështu ata ndanë për ta një numër delesh. Atëherë, një sahab i lexoi të sëmurit suren Fatiha tri ose shtatë herë, dhe ai u ngrit sikur të mos kishte asgjë. Pra, i thumbuari nga akrepi pati dobi nga leximi i saj, prandaj i Dërguari (alejhi selam) tha: “Ku e dije ti se ajo – pra surja Fatiha – është rukje?” [3]
Rukja është e dobishme edhe për mësyshin, madje për këtë të fundit mund të bëhen edhe gjëra të tjera, për shembull: i kërkohet personit që e ka marrë tjetrin mësysh të marrë avdes. Më pas, uji që bie prej gjymtyrëve të tij duhet të derdhet mbi atë që e ka goditur syri, si edhe i jepet të pijë nga ky ujë. Pastaj, me lejen e Allahut, i sëmuri shërohet.
Ka edhe një formë tjetër, e cila nuk ka ndonjë pengesë që të praktikohet: merret diçka nga pjesa e përparme e trupit të atij që ka marrë mësysh, si: rrobë, takije, shallvare e të tjera, ose merret nga dheu mbi të cilin ai ka shkelur, kur është i njomë, e hidhet ujë mbi këto. Me këtë ujë i sëmuri spërkatet ose i jepet ta pijë. Kjo është diçka e provuar konkretisht.
Që të mos marrësh mësysh të tjerët, duhet që, kur të shohësh diçka që të pëlqen tek tjetri, t’i thuash për të: “Barake Allahu alejke! – (Allahu t’i shtoftë mirësitë!)”, sipas fjalës së të Dërguarit (alejhi selam) për Amir Ibn Rrabian, kur ky mori mësysh Sehl Ibn Hanifin: “Sikur të thoshe: ‘Barake Allahu alejke!’”
– “… M’u paraqitën popujt …” – Ai që ia shfaqi ishte Allahu, siç duket nga konteksti. Kjo ka ndodhur në ëndërr. Me “popujt” nënkuptohet popujt e të Dërguarve.
– “... dhe një Profet pa asnjë …” – Domethënë është dërguar nga Allahu, por asnjë nuk e ka pasuar. Megjithatë, Allahu e ka dërguar për t’u paraqitur argument njerëzve. Kur ngritet argumenti, atëherë Allahu nuk lë më vend për t’u justifikuar Ditën e Gjykimit.
– “... m’u tha se ishte Musai dhe populli i tij. …” – Kjo argumenton për ndjekësit e shumtë të Musait (alejhi selam) nga populli i tij.
– “... Pastaj pashë një turmë të madhe, e m’u tha se ishte populli im. …” – Kjo ishte më e madhe se turma e parë, sepse umeti i Muhamedit alejhi selam është shumë herë më i madh se umeti i Musait (alejhi selam).
– “... pa llogari dha pa dënim …” – Domethënë nuk do të ndëshkohen dhe nuk do të llogariten, e kjo si nderim për ta. Nga konteksti duket se nuk kanë për t’u ndëshkuar as në varre, as pas Kiametit.
– “… Njerëzit filluan të diskutojnë për ta …” – Diskutimi i tyre ishte për të arritur tek e vërteta teorikisht dhe praktikisht, me qëllim që të mund të ishin pjesë e kësaj kategorie.
– “… disa prej tyre thanë se flitej për shokët e Profetit …” – Mund të nënkuptohet se ishte fjala për sahabët, mendim të cilin e përforcon konteksti i hadithit. Mund të nënkuptohet se janë ata që e shoqëruan Pejgamberin (alejhi selam) gjatë hixhretit, e këtë mendim e përforcon fakti se: po të ishin sahabët, atëherë ata do të thoshin se “flitet për ne”, pasi ata që po flisnin ishin vetë sahabë. Këtë e dëshmon edhe thënia e të Dërguarit (alejhi selam) drejtuar Halid Ibn Uelidit: “Mos i shani shokët e mi!” Kësisoj, flitet për njerëzit që e shoqëruan Pejgamberin (alejhi selam) gjatë hixhretit. Megjithatë saktësinë e këtij mendimi e pengon fakti se muhaxhirët nuk e plotësonin numrin shtatëdhjetë mijë, ndërsa saktësinë e mendimit të parë e pengon fakti se sahabët kanë qenë më shumë se shtatëdhjetë mijë.
Mund të nënkuptohet se janë njerëzit të cilët kanë qenë me të Dërguarin (alejhi selam) deri në çlirimin e Mekkës, sepse pas çlirimit të Mekkës, njerëzit futeshin në fe grupe-grupe. Megjithatë, kjo çështje ka nevojë për më shumë rishqyrtim.
– “… disa të tjerë thanë se ndoshta janë ata të cilët kanë lindur në Islam …” – Që do të thotë se janë ata që kanë lindur pas dërgesës së Muhamedit (alejhi selam) dhe janë bërë muslimanë, por këta janë numër shumë i madh. E nëse themi se flitet për sahabët e lindur në Islam, ata nuk e plotësonin numrin shtatëdhjetë mijë.
– “… kur doli Profeti (alejhi selam), ata i treguan …” – I treguan çfarë kishin thënë dhe ç’kishte ndodhur mes tyre.
– “… Janë ata të cilët nuk kërkojnë rukje …” – Në disa përcjellje ka ardhur: “Janë ata të cilët nuk bëjnë rukje.”, por kjo e dyta është e gabuar, siç ka thënë shejkhu i Islamit Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë!), sepse i Dërguari (alejhi selam) ka bërë vetë rukje. [4] Atij i ka bërë rukje Xhibrili [5] dhe Aishja. [6] Edhe sahabët bënin rukje. E vërteta është se hadithi ka kuptimin: “të cilët nuk kërkojnë rukje”, pra nuk kërkojnë prej askujt që t’u lexojë rukje, për arsyet e mëposhtme:
- Për shkak të mbështetjes së tyre të fortë tek Allahu.
- Për shkak të krenarisë së tyre dhe mospëruljes ndaj dikujt tjetër, veç Allahut.
- Për shkak se në këtë veprim ka njëfarë lidhjeje me diçka tjetër veç Allahut.
– “… nuk kërkojnë prej dikujt që t’i mjekojë me hekur të nxehtë …” – Pra, nuk kërkojnë prej askujt që t’i mjekojë duke i djegur me hekur. Kjo është e ngjashme me “nuk kërkojnë rukje”. [7] Për sa i përket mjekut të specializuar për këtë punë nga organe të caktuara shtetërore, nuk është përulje të kërkosh prej tij, sepse ai merr shpërblim nga ana e shtetit për këtë gjë. Pastaj, edhe nëse i thotë, ky është thjesht një njoftim nga ana e atij që e kërkon, se ka nevojë për djegie me hekur, e nuk është lypje poshtëruese.
– “… nuk parandiejnë fatin e keq për shkak të shenjave ogurzeza …” – Fjala burimore e kësaj është “et-tetajur“, që shënon parashikimin e keq me anë të lëvizjes së zogjve. Megjithatë, kuptimi i saj është më gjithëpërfshirës. Ajo shënon parashikimin e keq me anë të asaj që shikon, dëgjon, me anë të kohës ose vendit. Arabët e kishin traditë parashikimin e fatit me anë të lëvizjes së zogjve. Nëse donin të bënin diçka të mirë, ata fillimisht lëshonin një shpend në fluturim dhe shikonin ç’drejtim do të merrte. Nëse shpendi fluturonte nga drejtimi i padëshiruar, ata zmbrapseshin nga veprimi që kishin pasur ndër mend.
Gjithashtu, kur dëgjonin ndonjë zë ose shikonin ndonjë person të caktuar ata besonin se këto ndillnin ters. Kishte njerëz që e quanin ogurzezë martesën në muajin sheval. Kjo është arsyeja që Aishja (radijallahu anha) ka thënë: “I Dërguari (alejhi selam) bëri me mua aktin e martesës në muajin sheval, [8] dhe u bashkua me mua po në këtë muaj. Cila prej jush ka qenë më me fat tek ai se unë?” [9] Gjithashtu, kishte prej tyre që e quanin ters ditën e mërkurë apo muajin sefer. Të gjitha këto i ka bërë të pavlefshme Sheriati, për shkak të dëmit që i shkakton njeriut në logjikë, mendim dhe sjellje. Njeriu nuk duhet t’i marrë parasysh këto besëtytni, dhe kjo është dhe mbështetja në Allahun. Kështu dhe çështja mbyllet me fjalën:
– “… dhe në Zotin e tyre mbështeten. …” – Mosprania e këtyre gjërave tek ata, tregon për mbështetjen e fortë të tyre tek Allahu.
Nëse me këto cilësi që i përshkroi Profeti (alejhi selam) ata do të futen në Xhennet pa llogari dhe pa u ndëshkuar, a do të thotë kjo se ai që nuk i ka këto cilësi është i qortuar apo thjesht i ka humbur përsosmëria?
Mund të themi se këtij njeriu i humb përsosmëria, me përjashtim të besëtytnisë në shenjat ogurzeza, e cila nuk lejohet, sepse është dëmtuese dhe nuk ka vërtetësi.
Për sa i përket kërkimit të mjekimit, me sa duket ai është i ngjashëm me atë. [10] Mund të themi se po të mos ishte fjala “nuk kërkojnë rukje”, do të thoshim se nuk përfshihet, sepse kërkimi i djegies me hekur është dëm real, është djegie me zjarr, që i shkakton dhimbje njeriut, ndërsa dobia vetëm shpresohet. Por fjala: “nuk kërkojnë rukje” është problem, se në rukje nuk ka dëm: nëse nuk të bën dobi, nuk të dëmton. Të njëjtën gjë mund të themi edhe për ilaçet, të cilat nëse nuk të bëjnë dobi, nuk të dëmtojnë; megjithatë ato mund të bëjnë dëm kur nuk përdoren ilaçe për sëmundjen e duhur. Si do qoftë, kjo çështje ka nevojë për studim të mëtejshëm.
Po kur dobia e mjekimit – për shembull në rastet e thyerjeve, të prerjeve të gjymtyrëve apo dhe të apandesitit – është e sigurt dhe kur njeriu nuk e ul veten, a mund të themi se ky mjekim nuk i bën dëm, domethënë nuk e humb përsosmërinë e njeriut? Nëse do të thuhej se ky rregull vlen vetëm për rastet e përmendura në hadith, që do të thotë se veprimi i metodave të tjera mjekuese nuk pengon futjen në Xhennet pa llogari dhe pa ndëshkim, do të ishte përgjigje e argumentuar, për shkak të dëshmive që kanë ardhur në lidhje me urdhërimin për mjekim dhe lavdërimit që u është bërë disa ilaçeve si mjalti, fara e zezë, etj.
Nëse dikush kërkon të të bëjë rukje, a të humb përsosmëria, nëse ti nuk e ndalon atë? Mund të përgjigjemi se jo, nuk të humb. I Dërguari (alejhi selam) nuk e ndaloi Aishen (radijallahu anha) që t’i bënte atij rukje, kur dihet se ai ka qenë njeriu më i përsosur në mbështetjen dhe sigurinë tek Allahu. Hadithi është për rastin kur këto gjëra nuk kërkohen, por arrihen pa i kërkuar, e ndryshimi mes këtyre është i qartë. [11]
– “… U ngrit Ukashe Ibn Mihsani dhe tha: ‘Lute Allahun të më bëjë prej tyre.’ Ai i tha: ‘Ti je prej tyre.’…” – Deklarata ‘ti je prej tyre’ ishte shpallje hyjnore konfirmuese, shpallje e inspiruar, apo shpallje nëpërmjet të Dërguarit? Themi se, raste të tilla mund të jenë shpallje të inspiruara ose nëpërmjet të Dërguarit, por mund të jenë edhe shpallje konfirmuese, domethënë të kumtuara nga Pejgamberi (alejhi selam) dhe nëse Allahu ia konfirmon atij atëherë është shpallje konfirmuese. Mirëpo transmetimi që vjen në “Sahihun” e Buhariut: “O Zot bëje atë prej tyre!”, tregon se shprehja “ti je prej tyre” është një informim që në vetvete ngërthen lutje.
– “… Më pas u ngrit një burrë tjetër e tha: ‘Lute Allahun të më bëjë edhe mua prej tyre.’ Ai tha: ‘Ta kaloi Ukashja.’” – Profeti (alejhi selam) nuk i tha atij jo, por: ta kaloi në këtë vlerë, mirësi, apo çështje Ukashe Ibn Mihsani. Dijetarët kanë mendime të ndryshme për arsyet që Profeti (alejhi selam) i tha atij burri ashtu. Disa kanë thënë se ai ishte munafik, dhe Profeti (alejhi selam) nuk donte t’i përgjigjej me një formë të urryer, me qëllim që të ruhej uniteti i muslimanëve. Ndërsa të tjerë kanë thënë se Profeti (alejhi selam) u druajt se mos krijohej mundësia që diçka të tillë ta kërkonte edhe ndonjë që s’e meritonte aspak. Profeti (alejhi selam) iu përgjigj me një mënyrë, që merret si shembull edhe sot e kësaj dite.
[1] Sipas Ibn Haxherit kufizimi i rukjes në këto të dyja është për faktin se ato janë origjinë për çdo rast që ka nevojë për rukje, kështu që tek mësyshi përfshihet lejimi i rrukjes për të çmendurin, të zaptuarin nga xhindi e të ngjashëm, sepse këto bëjnë pjesë në sëmundjet që shkaktohen nga faktorë djallëzorë qofshin njerëz apo xhindë. Ndërsa tek helmimi përfshihet çdo sëmundje që prek trupin si plagë, puçër, qelbëzim, acarim, ënjtje etje. Kurse sipas Hatabiut do të thotë se rukja më e dobishme është ajo që bëhet për mësyshin ose pickimet. Po kështu Ibn Kajimi thotë se Profeti (alejhi selam) nuk ka pasur për qëllim se nuk lejohet rukja në sëmundje të tjera, por në këto që janë përmendur ajo është më e dobishme, siç tregojnë për këtë hadithet e përgjithshme dhe të posaçme që flasin për rukjet.
[2] Buhariu dhe Muslimi.
[3] Kjo ndodhi përmendet në sahihun e Buhariut dhe Muslimit.
[4] Siç ka përmendur Buhariu në “Kitab et-tib” në temën “Rrukjetu en-Nebij dhe Muslimi në “Kitab es-selam” në temën “Pëlqimi i rukjes nga mësyshi”.
[5] Siç përcjell Muslimi nga Aishja (radijAllahu anha) në “Kitab es-selam” temën “Et-tib ue el merred ue er-ruka”.
[6] Siç përcillet nga Buhariu në “Kitab fedail el Kur’an” në temën “Fadl maudhat” dhe Muslimi në “Kitab es-selam” në temën “Rrukjetu el merrid”.
[7] Që do të thotë se nëse e mjekon veten me hekur të nxehtë është njëlloj siç bën rukje për veten e tij.
[8] Muaji pas Ramazanit, i cili është muaj ndërmjet dy Bajrameve.
[9] Muslimi.
[10] Me sa duket, shejhu ka pasur për qëllim atë që nuk kërkon prej të tjerëve t’i bëjnë rukje.
[11] Shejkh Sulejmani (komentuesi i Kitabu Teuhid në Tejsir El-Aziz El-Hamid) thotë: “Dije se hadithi nuk tregon se ata i lënë shkaqet, siç mendojnë disa injorantë, sepse marrja e shkaqeve është çështje fitrije (e natyrshme) e domosdoshme, e askush s’mund t’u shmanget atyre, madje as kafsha. Gjithashtu vetë mbështetja konsiderohet si marrje e shkakut më të madh, siç ka thënë Allahu: “Kush i mbështetet Allahut, Ai i mjafton atij.”. Qëllimi është se ata lënë çështjet e urryera, edhe pse i kanë të nevojshme, për shkak të mbështetjes tek Allahu (subhanehu ue teala), si: kërkimi i rukjes dhe mjekimit me kej. Këto, jo se nuk janë shkaqe, por janë shkaqe të urryera e sidomos i sëmuri i cili kapet pas gjithçkaje që e mendon se është shkak për shërimin e tij edhe pse është i pa efektshëm, siç thuhet në një shembull, kapet qoftë edhe me fijen e merimangës.
Pra, marrja e shkaqeve dhe mjekimi në një formë që nuk është e ndaluar, nuk e prish mbështetjen, e gjithashtu lënia e kurimit nuk është bërë e ligjshme nga Sheriati, siç përcillet në një hadith të saktë nga Ebu Hurejre (radijallahu anhu): “Allahu nuk ka zbritur ndonjë sëmundje, vetëm se ka sjellë edhe shërim për të.” (Buhariu dhe Muslimi). Po kështu, përcillet nga Usama Ibn Shurejk se ka qenë tek i Dërguari (alejhi selam) kur erdhën beduinët dhe thanë: “O i Dërguari i Allahut, a të mjekohemi?” Ai u tha: “Po, o robërit e Allahut! Mjekohuni se Allahu nuk ka zbritur ndonjë sëmundje e të mos ketë vendosur për të shërimin, përveç një sëmundjeje të vetme.” I thanë: “Cila është ajo?” Tha: “Pleqëria.” (Ahmedi).
Ibn Kajimi në “Zadul mead” ka thënë: “Këto hadithe përmbajnë pohimin e shkaqeve dhe pasojave që rrjedhin prej tyre dhe pasaktësinë e mendimit të atij që i mohon ato; përmbajnë urdhrin për t’u mjekuar dhe se ai nuk bie ndesh me mbështetjen, ashtu siç nuk bie ndesh shmangia e së keqes së urisë dhe etjes, e nxehtësisë dhe të ftohtit me të kundërtat e tyre. Madje, Teuhidi realizohet vetëm me punimin e shkaqeve, të cilat Allahu i ka bërë si kushte të domosdoshme për pasojat e tyre, qofshin praktike të provuara apo fetare. Lënia e shkaqeve bie ndesh me vetë mbështetjen, ashtu siç bie ndesh me urdhrin dhe urtësinë. Lënia e tyre është paaftësi që bie ndesh me teuekulin, i cili është mbështetja e zemrës tek Allahu për arritjen e asaj që i bën dobi robit në dynja dhe ahiret, dhe shmangia e asaj që i bën dëm atij në dynja dhe ahiret. Kësaj mbështetjeje, patjetër duhet t’i bashkëngjitet marrja e shkaqeve, ose përndryshe robi bëhet mohues i urdhrit, urtësisë dhe fesë. Pra, robi të mos e bëjë paaftësinë e tij mbështetje dhe as mbështetjen e tij paaftësi.”
Dijetarët janë ndarë në disa mendime, për sa i përket çështjes së mjekimit: a është i lejuar, apo lënia e tij është më e mirë? Është i pëlqyer, apo është detyrë? Ajo që njihet nga Imam Ahmedi është mendimi i parë, sipas këtij hadithi dhe kuptimit të tij. Mirëpo, siç u sqarua më parë, nuk përmbushet argumentimi me të, (pra të qenët i lejuar dhe lënies së tij për më mirë). Ndërsa më i njohur te Shafiu është mendimi i dytë, ku Neueuiu në “Sherh el Muslim” ka thënë: “Ky është medhhebi (mendimi) i tyre, i shumicës së selefëve dhe përgjithësisht i halefëve (brezave pasardhës). Këtë mendim ka zgjedhur edhe Vezir ebu el Madhfer.”
Në Medhhebin e Ebu Hanifes gjendet se mjekimi është më e sigurta, madje i afrohet të qenit të tij uaxhib (detyrë).
Në Medhhebin e Malikut përmendet se janë të barasvlershme veprimi dhe lënia e tij. Ai ka thënë se s’ka gjë në mjekimin ose lënien e tij.
Shejhu i Islamit Ibn Tejmije ka thënë se ai (mjekimi) nuk është detyrë tek shumica e dijetarëve, por e ka bërë detyrë një grup i vogël i dijetarëve shafij dhe hambelij.
Ndërsa shejkhu (Muhamed el Uthejmini), në “Sherh el Mumti”, në fillim të kapitullit të xhenazes, ka thënë se, e sakta në lidhje me mjekimin është:
- Kur dihet ose mendon se mjekimi mund t’i bëjë dobi dhe ekziston mundësia t’i rrezikohet jeta me lënien e tij, ai është uaxhib.
- Kur mendon se mund t’i bëjë dobi mjekimi, por edhe nëse e lë nuk ka rrezik për jetën, marrja e mjekimit është më e mirë.
- Nëse barazohen të dyja çështjet, duke mos e ditur a të bën dëm apo të sjell dobi, lënia është më e mirë.
