Në dy Sahih-ët është rrëfimi prej Amir ibn Sad ibn Ebu Uekkasit, që përcjell prej të atit, i cili e ka pyetur Osama ibn Zejdin: “Çfarë ke dëgjuar prej Profetit (alejhi selam) rreth murtajës?” Ai u përgjigj se Pejgamberi (alejhi selam) ka thënë që: “Murtaja është një ndëshkim me të cilin Allahu goditi një grup prej Benu Israilëve dhe prej atyre që ishin para jush. Nëse dëgjoni se diku ka rënë kjo sëmundje, mos shkoni në atë vend! Nëse godet në një vend dhe ju ndodheni aty, mos u largoni që andej për t’i shpëtuar!” [1]
Në dy Sahih-ët është gjithashtu rrëfimi prej Hafsa bintu Sirinit, se Enes ibn Maliku tregon që Pejgamberi (alejhi selam) ka thënë: “Murtaja është martirizim për çdo musliman.” [2]
Murtaja është një sëmundje infektive vdekjeprurëse, shumë vrasëse, që shkakton zjarrmi dhe dhembje shumë të forta. Ajo shkakton lunga, të cilat në shumicën e rasteve paraqiten me ngjyrë të zezë, jeshile ose kafe. Ato shumë shpejt çahen dhe krijojnë plagë të dhembshme. Këto xhunga të pezmatuara shfaqen shpesh nën sqetull, pas veshit dhe në vendet me mish të butë. Në një transmetim nga Aishja thuhet se ajo e ka pyetur Profetin (alejhi selam) për murtajën dhe ai është përgjigjur: “Ajo është një lungë e enjtur, si gunga e devesë, që del pas veshit dhe nën sqetull.” [3]
Mjekët thonë që, nëse këto lunga shfaqen në zona me mish të butë, në zona të fshehura pas veshit e të tjera si këto, dhe vijnë si pasojë e papastërtive, ato quhen ‘murtaja’. Ato shkaktohen nga gjaku i prishur, i cili prish dhe qelbëzon vendin ku ai ndodhet dhe rreth e rrotull tij. Ndodh që shpesh ato të çahen, të qelbëzohen dhe të krijojnë gjakrrjedhje. Kjo ndikon në prishjen e funksionit të zemrës dhe e dëmton atë, duke sjellë madje edhe vrasjen e saj. Këto ndodhin pikërisht në pjesë të trupit që kanë mish të butë dhe që janë të dobëta.
Llojet më të rënda të lungave janë ato që shfaqen nën sqetull ose pas veshit, sepse ato janë pranë organeve më të rëndësishme (truri, zemra). Rastet më të lehta janë ato me lunga të pezmatuara, ngjyra e të cilave është e kuqe, pastaj pak më të rënda janë ato me lunga në ngjyrë të verdhë, dhe më pas janë rastet më të vështira, kur ngjyra e lungave është e zezë dhe prej të cilave rrallë shpëton kush.
Ngaqë shpërthen murtaja, zakonisht në zona të ndotura, kështu ndonjëherë quhet çdo lloj epidemie, siç e kemi thënë më lart apo siç ka pohuar El-Halili. Fjala ‘epidemi’ është më e përgjithshme se fjala ‘murtajë’, që do të thotë se çdo murtajë është epidemike, por jo çdo epidemi është murtajë. Këto plagë ose kokrra të qelbëzuara janë, sipas meje, simptoma të sëmundjes së murtajës dhe jo vetë murtaja. Por mjekët, duke qenë se prej saj shohin veçse shenjat e jashtme, pikërisht këtyre u kanë vënë emrin ‘murtajë’.
Kësisoj, fjala ‘murtajë’ nënkupton tri gjëra:
- Shenjat e jashtme që shkakton kjo sëmundje, ashtu siç thonë mjekët.
- Vdekja që vjen si pasojë e kësaj sëmundjeje, dhe është pikërisht ky kuptimi që shprehet në hadithin e saktë të Profetit (alejhi selam), se “murtaja është martirizim për çdo musliman.” Pra, vdekja e shkaktuar nga murtaja është martirizim për çdo musliman.
- Shkaku i murtajës. Thuhet në hadith të saktë se Pejgamberi (alejhi selam) ka deklaruar: “Ajo (murtaja) është mbetje e një ndëshkimi të zbritur mbi bijtë e Izraelit.” [4] Transmetohet gjithashtu të jetë thënë se ajo shkaktohet nga ndikimi i xhindëve. [5] Thuhet edhe se murtaja ka zbritur si pasojë e një mallkimi të bërë nga një profet.
Doktorët nuk mund të mos i pranojnë arsyet që ne cituam për shpërthimin e murtajës, ndonëse ata ndiejnë se nuk ka prova fizike që ta dëshmojnë këtë. Pejgamberët na kanë folur ne për çështjet e së padukshmes, ndërsa doktorët merren me simptomat fizike të murtajës. Megjithatë, simptomat fizike, të cilat studiohen zakonisht nga doktorët, nuk u dëshmojnë atyre se murtaja nuk ka asnjë lidhje me shpirtin, pasi e vërteta është që ka një lidhje të pazakontë mes shpirtit dhe vuajtjeve të trupit që shkaktohen nga sëmundjet, e në fund nga vetë vdekja. Ndikimin e shpirtrave në natyrën njerëzore, në sëmundjet e saj, madje edhe në shkaktimin e vdekjes dhe shkatërrimit, e mohon veçse ai që ka padituri të thellë rreth çështjes së shpirtrave dhe ndikimit të tyre në natyrën dhe funksionimin e trupit.
Allahu i Lartësuar mund t’u lejojë këtyre shpirtrave që të ndikojnë në trupat e njerëzve gjatë epidemive dhe sëmundjeve infektive që përhapen nëpërmjet ajrit, ashtu sikurse ato ndikojnë në trupin e njeriut së bashku me disa materiale, [a] të cilat i shkaktojnë shpirtit të njeriut një gjendje të keqe. Ndikimi i këtyre shpirtrave është më i madh dhe i mundshëm gjatë çasteve të zemërimit, kur gjaku vlon, apo gjatë çasteve të epshit të fuqishëm (në orgazëm), kur sperma është gati në të dalë. E pra, te njerëzit që kalojnë apo ndodhen në të tilla gjendje, shpirtrat e këqij kanë më shumë mundësi veprimi e ndikimi sesa te të tjerët.
Megjithatë, ekzistojnë edhe faktorë të tjerë, të cilët e pengojnë veprimin e këtyre forcave të këqija. Nëse forcat mbrojtëse janë më të fuqishme, ato nuk ia arrijnë dot qëllimit për të dëmtuar njeriun. Ndër forcat mbrojtëse më të fuqishme mund të përmendim: dhikrin (përkujtimin e Allahut), dua’të, përgjërimin, përuljen, sadakanë, leximin e Kuranit e të tjera punë të mira si këto. Gjatë kryerjes së këtyre veprave të mira afrohen dhe zbresin shpirtrat e mirë (melekët), të cilët i mposhtin dhe dëbojnë shpirtrat e këqij (xhindët), duke larguar në këtë mënyrë të ligën dhe ndikimin e tyre negativ. Ne dhe shumë të tjerë kemi provuar dhe kaluar përvoja të shumta që tregojnë ndikimin e mirë të pranisë së këtyre shpirtrave të mirë. Prania e tyre gjithmonë ka sjellë një fuqizim të së mirës dhe largim të së keqes.
Veprat e mira duhet të kryhen sa më shpejt, menjëherë sapo njeriu sheh ndikimin dhe shenjat e këqija në veten e tij, në mënyrë që sëmundja të mos zërë rrënjë të thella dhe ta dëmtojë atë. Pra, nëse njeriu arrin ta kapë në kohë sëmundjen, duke shfrytëzuar në maksimum ato mënyra që përmendëm më sipër, shërimi është i sigurt, me lejen e Allahut, dhe rrallëherë mund të mos arrihet. Ai të cilit Allahu i Lartësuar i jep sukses dhe dëshiron që ta ndihmojë, i jep mundësinë dhe e nxit që, në çastin kur sheh simptomat dhe ndikimin e keq në trupin dhe shpirtin e tij, të nxitojë që të kryejë dhe të përdorë ato mënyra shërimi që përshkruam, të cilat e largojnë të ligën që e kërcënon. Pa dyshim, këto janë ilaçet dhe mënyrat më të dobishme të mjekimit që robi mund të përdorë.
Megjithatë, nëse Allahu i Lartësuar dhe Krenar dëshiron që të plotësojë përcaktimin dhe gjykimin e Tij të urtë mbi krijesat, bën që robi të jetë i pavëmendshëm dhe të mos përpiqet me të tilla mjete shërimi. Kjo ndodh kur Allahu i Lartësuar dëshiron që të plotësohet një çështje që Ai e ka përcaktuar të ndodhë. Një gjë të tillë e kanë pranuar shumë mjekë të njohur dhe të mëdhenj. Natyra njerëzore është gjëja më e prekshme dhe më e ndikueshme nga forcat shpirtërore dhe ndikimet e tyre. Lutjet mbrojtëse dhe kuruese, rukjet dhe dua’të e përcjella nga Pejgamberi (alejhi selam) qëndrojnë mbi çdo lloj ilaçi tjetër. Madje ato janë aq të fuqishme dhe dobiprurëse, saqë mund të neutralizojnë edhe ndikimin vdekjeprurës të helmit.
Ne duhet të theksojmë se ajri i pashëndetshëm është njëri nga faktorët kryesorë të epidemisë. Ajri bëhet i pashëndetshëm kur ndotet me substanca ose materiale të pista, në çfarëdo periudhë të vitit, ndonëse përhapet më tepër nga fundi i verës dhe në vjeshtë. Kjo ndodh në këtë periudhë të vitit, sepse sasia e vrerit, e shtuar gjatë verës, nuk arrin të piqet gjatë fundit të stinës. Në vjeshtë, ajri është zakonisht i ftohtë, dhe kështu sekrecionet e papjekura, të grumbulluara gjatë verës, nxehen dhe pastaj fillojnë të prishen e të kalbëzohen, duke shkaktuar pezmatime. Pikërisht në këtë gjendje, trupi është i kapshëm ndaj sëmundjeve. Ai është joaktiv dhe plot me substanca dëmtuese, dy faktorë të cilët vështirë se mund ta shpëtojnë atë nga sëmundjet.
Në një hadith të transmetuar thuhet: “Nëse shfaqet Nexhm-i (arab. ylli), largohen lëngimet prej çdo vendi.” [6] Fjala nexhm në këtë hadith është shpjeguar si yll, por edhe si sythat që çelin në fillim të pranverës. Në fakt, në stinën e pranverës, kur çelin pemët, sëmundjet largohen. Ndërsa me kuptimin “yll” (Ylli Polar, në këtë rast), është shpjeguar sepse sëmundjet shtohen kur ai shfaqet dhe pastaj perëndon pak para agimit.
Në librin e tij, Sekreti i ekzistencës, El-Temimi thotë: “Kohët më të vështira dhe më të dëmshme të vitit për trupin janë dy: koha kur Ylli Polar (Thurejja) perëndon pikërisht në kohën e agut; dhe e dyta: koha kur ai lind në lindje të horizontit, para lindjes së diellit, pikërisht në një nga pozicionet e hënës. Kjo është koha e mbarimit të stinës së pranverës. Dëmet që vijnë gjatë lindjes së këtij ylli janë më të pakta sesa dëmet që ndodhin gjatë perëndimit të tij.”
Ebu Muhamed ibn Kutejbe ka thënë: “Sa herë që Plejada lind dhe perëndon, ndodhin lëngime (nga sëmundjet) ndër njerëz dhe deve. Megjithatë, perëndimi i tij shoqërohet me më shumë sëmundje sesa lindja e tij.”
Për kuptimin e hadithit kemi edhe një shpjegim tjetër, që ndoshta është më i sakti dhe më i pranueshmi. Pra, fjala “Plejada” tregon yllin, ndërsa fjala “sëmundje” nënkupton dëmin që godet frytet dhe prodhimet e tokës në stinën e dimrit dhe para ardhjes së pranverës. Në çastin që lind Plejada (d.m.th në pranverë), ato janë më të sigurta nga faktorët klimaterikë. Për këtë arsye, Pejgamberi (alejhi selam) e ka ndaluar tregtimin e fryteve para pjekjes së tyre.
[a] Sikurse janë disa metale apo bimë që përdorin magjistarët.
[1] Buhariu, vëll. 6, 377; Muslimi, nr. 2218.
[2] Buhariu, vëll. 10, 162; Muslimi, nr. 1961.
[3] Ahmedi, vëll. 6, 145-255.
[4] Buhariu, vëll. 7, 377; Muslimi, nr. 2218 prej Osama ibn Zejdit.
[5] Ahmedi, vëll. 4, 395-413-417; Taberaniu. Sened-i është i saktë. Hadithin e ka gjykuar si të saktë edhe Hakimi me Dhehebiun.
[6] Muhamed ibn Haseni në El Ether, me sened të saktë.
