Allahu i Lartёsuar thotë: “Sigurisht, pasuria dhe fёmijёt tuaj janё vetёm sprovё, ndёrsa tek Allahu ёshtё shpёrblimi i madh.” (Tegabun : 15). Po ashtu, nё suren Enbija, ajeti 35: “Ne ju sprovojmё me vёshtirёsi e kёnaqёsi, dhe ju në fund ktheheni tek Ne”. Ibn Abbasi (radijAllahu anhu) shpjegon këtë ajet: “Ju sprovojmё me vёshtirësi dhe komoditet, shёndet dhe sёmundje, me pasuri dhe fukarallëk, me tё lejuara dhe tё ndaluara, me bindje dhe rёnie nё gjynahe, me udhëzim dhe humbje.” [1]
Hudhejfja (radijAllahu anhu) tregon se, njëherë, Omeri (radijAllahu anhu) tha: “Kush mban mend ndonjё fjalё tё Pejgamberit (alejhi selam) rreth sprovës?” – “Unё – tha Hudhejfja – e kam dёgjuar atё (alejhi selam) të thotё: “Sprovimin me rёnie nё gjynahe, pёr shkak tё familjes, pasurisë ose fqinjëve e shlyen namazi, agjёrimi dhe sadakaja.” [2]
Ebu Hurejra (radijAllahu anhu) përcjell nga Pejgamberi (alejhi selam): “Zoti i juaj ka thёnё: “Pёr çdo punё të keqe (gjynah) ka shlyerje. Agjёrimi ёshtё pёr Mua dhe Unё shpёrblej pёr tё.” [3]
Nga imam Ahmedi (Allahu e mёshiroftё!) vjen kështu ky hadith: “Çdo punё e mirë është shlyerje gjynahesh. Agjёrimi ёshtё pёr Mua dhe Unё shpёrblej pёr tё.” [4] Edhe nё njё transmetim tjetёr qëndron: “Çdo punё e mirë është shlyerje gjynahesh, pёrveç agjёrimit, i cili ёshtё i Imi dhe Unё shpёrblej pёr tё.” [5]
Përcillet nga Ebu Hurejra (radijAllahu anhu) se Pejgamberi (alejhi selam) ka thёnё: “Pesё namazet, xhumaja deri nё xhumanё e ardhshme, Ramazani deri nё Ramazan, i shlyejnё gjynahet qё bёhen mes tyre, nёse shmangen gjynahet e mёdha.” [6]
Nga Ebu Seid el Hudriu (radijAllahu anhu) përcillet se ka thёnё: “E kam dёgjuar Pejgamberin (alejhi selam) të thotё: “Kush e agjёron Ramazanin dhe i njeh caqet e tij, të cilat nuk duhet t’i tejkalojë, dhe ruhet nga ato qё i takon tё ruhet (si: gënjeshtra, përgojimi, etj), i fshihen gjynahet e mёparshme”. [7]
Mësime dhe dispozita
1- Njeriu mund tё vihet në provë me tё mira dhe me tё këqija. Të mirat që vijnë si provë mund të jenë: shtimi i pasurisё, sukseset, etj. Të këqija janё problemet si mёrzia, sёmundjet etj.
2- Fёmijёt dhe pasuria janё sprovё pёr njeriun, pasi ai mund tё shkelë disa norma për shkak të tyre, dhe kështu ato bёhen shkak pёr dёnimin e tij nё botёn tjetёr. Allahu i Urtë ka caktuar gjithashtu detyrime ndaj fëmijëve, për shembull, si edukimin apo kujdesin shëndetësor e financiar për ta. Nёse nuk i përmbush kёto detyrime, atёherё ёshtё gjynaqar. [8]
3- Gjynahet janё sprova. Kush bën një gjynah, në fakt, ka rënë në sprovë, dhe kjo mund tё ndodhë edhe me njerёzit e mirё. [9] Allahu i Lartësuar thotë nё Kur’an: “Ata qё i frikёsohen Allahut kur u vjen ndonjё mendim i lig nga shejtani, kujtojnё Atë, e atёherё shohin rrugёn e drejtё.” (Araf : 201). Ose: “…Ata tё cilёt, kur bёjnё vepra tё turpshme ose i bёjnё padrejtësi vetes, kujtojnё Allahun dhe i kёrkojnё falje pёr gjynahet e tyre – e kush i fal gjynahet pёrveç Allahut?! – dhe nuk ngulmojnё me vetёdije nё gabimet e tyre” (Al-Imran : 135)
4- Kush bën njё gjynah në mënyrë të vazhdueshme, duhet të shtojё veprat e mira, sepse, siç thotё Allahu i Lartёsuar: “Veprat e mira i shlyejnё të kёqijat” (Hud : 114) Ndoshta shtimi i veprave tё mira bёhet shkak qё tё lirohesh nga robёria e gjynahut dhe që Zoti të të japё sukses pёr njё pendim tё pranuar.
5- Agjёrimi fshin gjynahet. Në hadithin e Ebu Hurejres, qё duket sikur e mohon këtë fakt, qёllimi ёshtё se: veprat e mira janё fshirje gjynahesh, pёrveç agjёrimit, i cili jo vetëm që fshin gjynahet, por edhe rrit shpёrblimin. Fjala është për agjёrimin që bёhet me sinqeritet për Allahun, larg syfaqёsisë dhe formave të tjera tё shirkut. [10]
6- Imam Neveviu (Allahu e mёshiroftё!) shpjegon: “Nёse vetëm abdesi i fshin gjynahet, atёherё po namazi, çfarё fshin?! Nёse namazi vetëm i fshin gjynahet, atëherё po namazi me xhemat?! Po Ramazani, agjёrimi ditёn e Arafatit dhe ditёn e Ashures, po kur thua ‘Amin’ njëherësh me melekët pas leximit të Fatihas nga imami!’ pas Fatihasë, me lutjen e melekëve?!
Pёr tё gjitha veprat e përmendura më lart kanё ardhur dëshmi se ato i fshijnë gjynahet. Dijetarёt përgjigjen se, secila prej tyre shёrben pёr fshirjen e gjynaheve. Nёse ka gjynahe të vogla, ato e fshijnë. Nëse nuk ka as gjynahe tё vogla, as tё mëdha, besimtarit i shkruhen si vepra tё mira dhe ngrihet nё grada. Nëse ka gjynahe tё mёdha, shpresohet qё veprat e mira mund ta lehtёsojnё peshën e tyre”. [11]
7- Cënimi i të drejtave të njeriut nuk falet me kёto vepra, qoftë shkelja e të drejtës njerëzore gjynah i madh apo i vogël, por duhet së pari t’i shlyesh detyrimin tjetrit ose t’i kërkosh që të ta falë padrejtësinë që i ke bërë. [12]
8- Hadithet tregojnë mirёsinë e agjёrimit, që ёshtё shkak pёr faljen e gjynaheve.
9- Këto mirësi i pёrfiton ai i cili e ruan agjёrimin e tij nga gjёrat qё e prishin atё, siç thotë hadithi: “Kush e agjёron Ramazanin dhe i njeh caqet e tij dhe ruhet nga ato qё i takon tё ruhet, i fshihen gjynahet e mёparshme”. Pёr kёtё arsye, muslimani duhet të ruhet ditën dhe natёn nga pёrgojimet, thashethemet, etj.
E lus Allahun e Madhëruar qё tё na udhëzojё tё gjithёve tek e mira dhe e drejta!
[1] Tefsijr Ibn Kethijr (3/286).
[2] Buhariu (1796) dhe Muslimi (144).
[3] Buhariu (7100) dhe Ahmedi (2/504).
[4] Ahmedi (2/457) dhe Tajalisi (2485).
[5] Sjellë nga Ibn Rahavejh (58). El Hejthemi nё Mexhmeuz-zevaid (3/179) pohon se e shënon edhe Ahmedi, duke shtuar se transmetuesit e tij janё tё saktё. Edhe Ibn Haxheri e quan të saktë nё Fet’h (4/109).
[6] Muslimi (233).
[7] Ahmedi (3/55), Ebu Je’ala (1058) dhe Bejhakiu (4/304). Ibn Hibbani e vlerëson si të saktë (3433). Hadithi është i dobët për shkak të një njeriu të panjohur në sened (Silsile daife: 5083)
[8] Shiko: Sherh Ennevevi ala Muslim (2/171).
[9] Ettemhijd i Ibn Abdulberr (17/394).
[10] Shiko: El Fet’h (4/111).
[11] Sherh En Nevevi (3/113) dhe Eddijbaxh ala Muslim (2/17).
[12] Shiko: Tenvijru Havalik (2/42) dhe Tuhfetul Ehvedhij (1/535).